İhtiyat Sandığı Yasası

        Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

Kısa İsim

34/1993

     65/1993

       1/1995

     18/2000

      25/2001

      50/2002

      47/2003

      68/2003

      30/2004

      41/2004

1. Bu Yasa, İhtiyat Sandığı (Değişiklik) Yasası olarak isimlendirilir ve aşağıda "Esas Yasa" olarak anılan İhtiyat Sandığı Yasası ile birlikte okunur.

Esas Yasanın 2’nci

Maddesinin Değiştirilmesi

2.  (1)

Esas Yasa, 2’nci maddesinde yer alan “İşveren” tefsiri kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni “İşveren” tefsiri konmak suretiyle değiştirilir:

“ “İşveren”, işini ve hizmetini yürütme maksadıyla personel veya işçi istihdam eden herhangi bir şahsa, ortaklığa, şirkete veya tüzel kişi olsun veya olmasın başka bir teşekküle ait herhangi bir endüstriyel, ticari veya başka işletmenin sahibini veya onu kısmen veya tamamen idare veya kontrolünde bulunduran herhangi bir gerçek kişiyi, yerli veya yabancı, kamu veya özel hukuk tüzel kişilerini anlatır.”

     (2)

Esas Yasa, 2’nci maddesinde yer alan “Müstahdem” tefsiri kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni “Müstahdem” tefsiri konmak suretiyle değiştirilir:

“ “Müstahdem”, sözlü veya yazılı bir hizmet akdine veya herhangi bir yasaya dayanarak herhangi bir işte ücret veya maaş karşılığı çalışan kişiyi anlatır.”

     (3)

Esas Yasa, 2’nci maddesinde yer alan "Ücret" tefsiri kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni "Ücret" tefsiri konmak suretiyle değiştirilir:

 “ “Ücret”, Devlette veya özel veya tüzel kişiliğe haiz kuruluşlarda, bir işverene tabi olarak çalışanların, bu çalışmalarının karşılığı olarak belirlenmiş saatlik, günlük, haftalık veya aylık olarak elde ettikleri, satış komisyonu ve hizmet karşılığı üçüncü kişilerce ödenen servis ücretleri dahil, brüt kazançları anlatır."

Esas Yasanın 3'üncü

Maddesinin

3. Esas Yasa, 3'üncü maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 3'üncü madde konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“Amaç

3. Bu Yasaile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde istihdam edilen müstahdemlere, işverenlere ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlara, sosyal güvencelerin sağlanması ve emeklilik veya yaşlılık aylığı alma hakkı kazandıkları zaman yatırımlarına karşılık emeklilik ikramiyesi verilmesi amaçlanmıştır.”

Esas Yasanın

5'inci

Maddesinin

4. Esas Yasa, 5'inci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 5’inci madde konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“İhtiyat Sandığının Kapsamı

5. (1)

(A)

Bu Yasa kurallarına bağlı olmak koşuluyla, kazanç temin eden ve kendisine, ölümü halinde dul eşine ve yetim çocuklarına asgari bu Yasada tanımlanan emeklilik menfaati sağlayan herhangi bir işte istihdam edilmeyen her kişi, bu Yasa kuralları uyarınca İhtiyat Sandığına girmek zorundadır.

Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak, sözkonusu Yasaya bağlı olarak ilk kez istihdam edilen ve bu Yasa kurallarına bağlı olmak üzere kazanç temin eden her müstahdem, atanmış ve seçilmiş siyasal kamu görevlileri bu Yasa kuralları uyarınca İhtiyat Sandığına girmek zorundadır.

(B)

Bu Yasanın öngördüğü geçerli nedeni olmaksızın İhtiyat Sandığına girmeyi ret veya ihmal eden veya bu Yasa kuralları uyarınca herhangi bir mükellefiyetini yerine getirmekte kusur eden herhangi bir kişi bir suç işlemiş olur.

(C)

İşverenler ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar yazılı talepte bulunmaları halinde İhtiyat Sandığı kapsamına alınırlar. Bu kişilerin hak, menfaat ve yükümlülükleri Bakanlık tarafından hazırlanıp Bakanlar Kurulunca onaylanacak ve Resmi Gazete’de yayımlanacak bir tüzükle belirlenir.

 (2)

(A)

Emeklilik yaşını aşan ve emeklilik veya yaşlılık maaşı almaya hak kazanan kişiler bu Yasa kapsamının dışında kalırlar.

      Ancak bir kişinin, emekli olduktan sonra da istihdam edilmeye devam etmesi halinde İhtiyat Sandığı kapsamında tutulması sağlanır.

(B)

Sosyal Güvenlik Yasası kapsamına dahil olan kişiler emekli olmaları veya yaşlılık aylığı almaya hak kazanmaları halinde bu Yasa kapsamının dışına çıkarlar.

      Ancak bir kişinin, emekli olduktan veya yaşlılık aylığı almaya hak kazandıktan sonra da istihdam edilmeye devam etmesi halinde İhtiyat Sandığı kapsamında tutulması sağlanır.”

Esas Yasanın

6’ncı Maddesine Bağlı

5. Esas Yasa, 6’ncı maddesine bağlı Birinci Cetvelin, Birinci Kısmında yer alan 3-’üncü fıkra kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 3-’üncü fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Birinci

Cetvelin Değiştirilmesi

“3-

Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak geçerli olmak kaydı ile işverenler ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanların yürütmekte olduğu işler.”

Esas Yasanın

7’nci

Maddesinin

6. Esas Yasa, 7’nci maddesinin (2)’nci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (2)’nci fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“(2)

İştirak sahibi, yukarıdaki (1)’inci fıkra kuralları uyarınca müstahdem olmaktan çıktığı veya işveren olduğu takdirde, iştirak sahibi olmaktan çıkar ve İhtiyat Sandığına herhangi bir iştirak primi yatırmaz.

      Ancak işveren veya kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan kişi statüsüne geçmesine rağmen kapsam dahilinde kalmak isteyen kişiler, bu Yasanın 5’inci maddesinin (1)’inci fıkrasının (C) bendinde belirtilen kurallara tabi olmak sureti ile Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak kapsam dahilinde kalırlar.”

Esas Yasanın

8'inci Maddesinin

7. Esas Yasa,   8'inci maddesi kaldırılmak ve yerine  aşağıdaki   yeni 8’inci madde konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“Prim ve Depozitler

8. (1)

İştirak sahibi, ücret almasına hak kazandıran her ay için İhtiyat Sandığına prim yatırır. Prim miktarı, Bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca Resmi Gazete'de yayımlanacak bir kararname ile saptanır. Prim miktarı müstahdemin brüt ücretinin %5 (yüzde beş)’inden az olamaz.

     Ancak bu miktar yasa, toplu sözleşme veya başka bir mevzuat gereğince artırılabilir ve artırılmış miktar, daha az olan miktarın yerini alır.

     (2)

Yatırılacak prim miktarı, iştirak sahibinin ücretinden iştirak sahibi hesabına, işveren tarafından kesilir.

     (3)

İşveren, müstahdem hesabına, Bakanın önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca Resmi Gazete’de yayımlanacak kararname ile saptanan ve müstahdemin brüt ücretinin %5 (yüzde beş)’inden az olmayan miktarda depozit yatırır. Bu ödeme, bu Yasa veya ilgili diğer mevzuatlarda belirtilen usule göre işveren tarafından İhtiyat Sandığına yatırılır ve depozit adını alır.

     Ancak bu miktar, yasa, toplu sözleşme veya başka bir mevzuat gereğince artırılabilir ve artırılmış miktar, daha az olan miktarın yerini alır.

     (4)

İşveren ödeme esnasında, istihdam edilen kişinin ücretinden, o kişinin yatırmakla mükellef olduğu prim miktarını keser ve istihdam edilen kişi hesabına kendisinin yatırmakla mükellef olduğu depozitle birlikte, müstahdemin çalışmış olduğu ayı izleyen en geç 1 (bir) ay içerisinde Sandığa yatırır. Bordro veya ödeme tarihini izleyen 1 (bir) ay içerisinde yatırılmayan ödemeler için gecikme zammı uygulanır. İşveren gecikme zammına tabi aylara ait yatırım bordrolarını yasal süre içinde vermekle yükümlüdür.

     (5)

İşveren ve kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar, İhtiyat Sandığı kapsamına girmeleri halinde tabi oldukları sosyal güvenlik kurumlarında tercih ettikleri basamaklarda belirtilen prime esas kazançları üzerinden %4 (yüzde dört)’ten az ve %8 (yüzde sekiz)’den fazla olmamak koşuluyla belirleyecekleri oranda aylık primlerini İhtiyat Sandığına yatırırlar.

     (6)

Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa kapsama giren;

(A)

Bir iştirak sahibi, maaş veya ücret almaya hak kazandığı her ay için Sandığa, aylık brüt maaş veya ücret tutarının %4 (yüzde dört)'ü oranında prim yatırır.

(B)

Bir iştirak sahibinin işvereni, müstahdeme ödediği aylık brüt maaş veya ücret tutarının % 4 (yüzde dört)'ü oranında müstahdem adına Sandığa depozit yatırır.

     Ancak prim ve depozit oranları iki katını aşmamak ve eşit oranlarda olmak koşuluyla hizmet akitleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.

     (7)

Bu Yasada tanımlanan emeklilik menfaati sağlayan herhangi bir işyerinin işvereni, bu hakkın sağlandığını kanıtlayan yasal bir belgeyi İhtiyat Sandığı Müdürlüğüne vermek ve muafiyet istemek zorundadır.

       Böyle bir durumda, Yönetim Kurulu verilen belgeleri inceleyerek uygun gördüğü takdirde o işyerine, işverene ve o işyerinde istihdam edilenlere muafiyet hakkı tanır.

      Bu karar üzerine, emeklilik menfaati ile ilgili belgeler işveren tarafından İhtiyat Sandığınca tescil ettirilir ve Bakan tarafından bir muafiyet belgesi verilir.

      Ancak böyle bir muafiyet belgesi olan işveren, uygulamakta olduğu emeklilik işlemini ve yapılan muameleleri İhtiyat Sandığı Müdürlüğünün devamlı kontrolüne açık bulundurur ve her yıl sonu bilançosunu, İhtiyat Sandığı Müdürlüğüne o yılın tamamlanmasından başlayarak en geç 3 (üç) ay içinde verir.

     (8)

Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak ilk defa kapsama giren iştirak sahiplerine yukarıdaki (7)’nci fıkra kuralları uygulanmaz.

    (9)

Prim ve depozitler, İhtiyat Sandığı alacakları dışında başkasına alacak karşılığı devredilemez veya başkası adına, bu haktan vazgeçilemez veya herhangi bir borç veya talep amaçları için alıkonamaz.”

Esas Yasanın 9'uncu Maddesinin

8.  Esas Yasa, 9'uncu maddesinin (9)’uncu fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (9)’uncu fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“(9)

Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında bulunup 60 (altmış) yaşını aşanlarla diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olanlardan 55 (elli beş) yaşını aşan kişiler ile emeklilik veya yaşlılık aylığı almaya başlayan kişilerin başvurusu halinde, hesabına yatırılan prim ve depozitlerin tümü faizleri ile birlikte kendilerine ödenir.

      Ancak emeklilik yaşını aşan ve bu fıkra kuralları uyarınca kendisine ödeme yapılan iştirak sahibinin yatırımlarına devam etmesi halinde, ikinci ve daha sonraki ödemelerinde işten ayrılmış olmak koşulu aranır.”

Esas Yasanın 10’uncu Maddesinin Değiştirilmesi

9.

(1)

Esas Yasa, 10'uncu maddesinin (l)'inci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (l)'inci ve fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

“(1)

(A)

Bir iştirak sahibi, başvurusu üzerine ve Yönetim Kurulunun onayı ile bu Yasanın 9’uncu maddesinin (2)’nci fıkrasına göre hesaplanan prim ve depozitlerin toplamının en fazla yarısını, İhtiyat Sandığından avans olarak çekebilir.

(B)

Sosyal Güvenlik Yasasının yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk kez istihdam edilen ve ilk kez İhtiyat Sandığı kapsamına giren bir iştirak sahibi, başvurusu üzerine Yönetim Kurulunun onayı ile prim ve depozitlerin toplamının en fazla yarısını avans olarak alabilir.

(C)

Bir sürekli sandık personeli, başvurusu üzerine Yönetim Kurulunun onayı ile İhtiyat Sandığından avans çekebilir.

Yönetim Kurulu bu fıkrada belirtilen yetkilerini kısmen veya tamamen Müdüre devredebilir.”

(2)

Esas Yasa, 10'uncu maddesinin (3)'üncü fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (3)'üncü fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

 “(3)

İhtiyat Sandığına en az 15 (on beş) yıl yatırım yapmış bulunan iştirakçilere, talepleri halinde devir, bir defaya mahsus olmak üzere, birikimlerinin dörtte biri ödenir. Bu fıkra uyarınca birikimlerinin dörtte birini alan iştirakçi, bu tarihten başlayarak iki yıl süre ile avans alamaz.”

Esas Yasanın 17'inci Maddesinin

10. Esas Yasa, 17’nci maddesi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni 17’nci madde konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“Resmi Kayıt

17. (1)

İşveren, müstahdem çalıştırmaya başladığı tarihten başlayarak en geç bir ay içinde, örneği Daire tarafından hazırlanacak işyeri kayıt bildirgesini işyerinin olduğu bölgedeki İhtiyat Sandığı Dairesine vermekle ve işyerini kaydettirmekle yükümlüdür.

      (2)

Her işveren istihdam ettiği kişiyi, çalışmaya başladığı tarihten başlayarak en geç bir ay içinde örneği Daire tarafından hazırlanacak işçi kayıt bildirgesini işyerinin bulunduğu bölgedeki İhtiyat Sandığı Dairesine vermek suretiyle bu Yasa amaçları için kaydettirir.

      (3)

İşyerinin başka bir işverene devrolunması veya intikal etmesi halinde yeni işveren bildirge vermek zorundadır.

      (4)

İşveren, işyerinin faaliyetlerini durdurması veya müstahdemin işten ayrılması halinde de örneği Daire tarafından hazırlanacak bildirgeleri İhtiyat Sandığı Dairesine vermek ve bildirimde bulunmakla yükümlüdür.”

Esas Yasanın 30’uncu Maddesinin

11. Esas Yasa, 30’uncu maddesinin (2)’nci fıkrasından hemen sonra aşağıdaki yeni (3)’üncü fıkra eklenmek suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“(3)

İşyerinin devri veya intikali suretiyle el değiştirmesi halinde, mukavelesinde aksine hüküm bulunmadığı takdirde işçilerin bu Yasa kuralları çerçevesindeki geçmiş hizmetlerinden doğan hakları ile işçiye ödenecek her türlü haklardan yeni işveren sorumludur.”

Esas Yasanın 54'üncü Maddesinin

12. Esas Yasa, 54'üncü maddesinin (2)'nci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (2)'nci fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“(2)

Yöneticilik Hizmetleri Sınıfı, üç dereceli olup Müdür, Müdür Muavini, Mali İşler Amiri ve Şube Amiri kadrolarından oluşur.”

Esas Yasanın 79'uncu Maddesinin

13. Esas Yasa, 79'uncu maddesinin (l)'inci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (l)'inci fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“(1)

Bu Yasaya bağlı olarak:

     Müdür, Müdür Muavini, Mali İşler Amiri ve Şube Amiri ile üniversite veya yüksek öğrenim gerektiren Genel Hizmetler Sınıflarının I’inci derecelerindeki kadrolara vekalet görevlerinin üç aydan fazla sürmesi halinde, vekalet aylığı verilmek suretiyle (2)’nci ve (3)’üncü fıkralardaki durum ve koşullarla, bir başka Sandık personeli vekil olarak atanabilir.”

Esas Yasanın 83'üncü Maddesinin

14. Esas Yasa, 83'üncü maddesinin (l)'inci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (l)'inci fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

"         (1)

26/1977

      9/1979

    18/1980

    26/1982

    54/1982

    14/1983

    22/1983

    20/1985

      3/1986

    14/1987

    38/1987

      4/1990

    50/1990

    35/1997

    23/1998

   36/2000

   29/2001

   38/2001

   23/2002

   30/2002

   21/2003

   71/2003

   14/2004

   30/2005

   61/2005

  64/2006

Kadrosu kaldırılmış olan Sandık Personelinin, Sandık görevi ile ilişkileri Emeklilik Yasası veya yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak Sosyal Güvenlik Yasası ve bu Yasada öngörülen maaş hakları ile yükümlülükleri devam eder.”

Esas Yasanın 84’üncü Maddesinin

15. Esas Yasa, 84'üncü maddesinin (2)'nci fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (2)'nci fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“           (2)

  26/1977

        9/1979

      18/1980

      26/1982

      54/1982

      14/1983

      22/1983

      20/1985

        3/1986

      14/1987

      38/1987

       4/1990

Sandık görevinden çekilmek isteminde bulunan sürekli personele, Emeklilik Yasası veya yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak Sosyal Güvenlik Yasası kuralları uyarınca gerekli işlemler uygulanır."

      50/1990

      35/1997

      23/1998

      36/2000

      29/2001

      38/2001

      23/2002

      30/2002

      21/2003

      71/2003

      14/2004

     30/2005

     61/2005

     64/2006

Esas Yasanın 88'inci Maddesinin

16. Esas Yasa, 88'inci maddesinin (3)'üncü fıkrası kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni (3)'üncü fıkra konmak suretiyle değiştirilir:

Değiştirilmesi

“           (3)

  26/1977

        9/1979

      18/1980

      26/1982

      54/1982

      14/1983

      22/1983

      20/1985

        3/1986

      14/1987

      38/1987

       4/1990

      50/1990

      35/1997

      23/1998

      36/2000

      29/2001

      38/2001

      23/2002

      30/2002

      21/2003

      71/2003

      14/2004

     30/2005

     61/2005

     64/2006

Emeklilik Yasası veya yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak Sosyal Güvenlik Yasası kuralları uyarınca emekliye ayrılmaları halinde;”

Yürürlüğe

Giriş

17. Bu (Değişiklik) Yasasının 9’uncu maddesi kuralları Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten; diğer madde kuralları ise  1 Ocak 2008 tarihinden  başlayarak yürürlüğe girer.